| Sažetak | Cilj ovoga rada je analizirati ključne izazove i razvojne perspektive upravljanja jedinim lokalitetom Svjetske baštine u Istarskoj županiji; episkopalnim kompleksom Eufrazijeve bazilike u Poreču, a svrha rada je istražiti razvojne potencijale održivog kulturnog turizma kroz valorizaciju jedinstvenih lokalnih kulturnih resursa. Poreč, kao tipična mediteranska destinacija suočava se s izazovima prekomjernog/masovnog turizma, visoko izražene sezonalnosti, visoko koncentriranim receptivnim kapacitetima te agresivnom eksploatacijom jedinstvenih prirodnih i kulturnih lokalnih resursa. Upravo se i navedeni izazovi odražavaju na teškoće upravljanja kompleksom Eufrazijeve bazilike. U radu se, interdisciplinarnim pristupom koji kombinira ekonomske, kulturne i upravljačke perspektive, postavlja teorijski okvir kojim se analizira kompleksna dinamika između kulturne ekonomije, održivog razvoja turizma i Svjetske baštine čovječanstva. Kulturna ekonomija ili „ekonomija jedinstvenosti“ pruža teorijski i praktični okvir za razumijevanje i promicanje turizma posebnih interesa, potičući održivi razvoj destinacija putem valorizacije kulturnih i prirodnih resursa te stvaranje jedinstvenih turističkih iskustava, posebice u destinacijama s lokalitetima Svjetske baštine čovječanstva. Preduvjet za testiranje teorijskog okvira i provođenje istraživanja bila je analiza dosadašnjih istraživanja posvećena ovoj problematici, kao i elaboriranje i definiranje fenomena kulture i turizma grada Poreča. Za potrebe empirijskog istraživanja korištena je kombinacija kvalitativnih i kvantitativnih metoda: komparativna analiza modela upravljanja kompleksa Eufrazijeve bazilike i ranokršćanskih spomenika u Raveni, polustrukturirani intervjui sa stručnom javnosti i anketi upitnik s lokalnom zajednicom o stavovima prema aktualnom modelu upravljanja kompleksom Eufrazijeve bazilike. Rezultati istraživanja ukazuju na ključne izazove i razvojne perspektive održivog upravljanja kompleksom Eufrazijeve bazilike, prije svega nužnu potrebu uspostavljanja upravljačkog tijela, implementacije plana upravljanja, kao i suradnje svih ključnih dionika lokalne zajednice. Uz to, rezultati istraživanja naglašavaju kako se lokalna zajednica trenutno nalazi u prijelaznoj fazi iz iritacije u antagonizam prema aktualnom turističkom razvoju grada. Kroz uspješno rješavanje izazova upravljanja, kompleks Eufrazijeve bazilike, kao i cjelokupna kulturna baština grada može postati generator razvoja održivog turizma posebnih interesa i poticanja kulturne ekonomije u gradu Poreču. Očuvanje kulturnog nasljeđa, stvaranje ekonomskih prilika za lokalno stanovništvo te promicanje autentičnih turističkih iskustava ključni su elementi koji mogu osigurati dugoročni prosperitet destinacije. |
| Sažetak (engleski) | The goal of this thesis is to analyze the key challenges and development perspectives of managing the only WHS in Istria County: the episcopal complex of the Euphrasian Basilica in Poreč. The purpose of the thesis is to analyze the developmental potentials of sustainable cultural tourism through the valorization of unique local cultural resources. Poreč, as a typical Mediterranean destination, faces challenges such as over-tourism, high seasonality, highly concentrated receptive capacities and aggressive exploitation of unique natural and cultural local resources. These challenges are reflected in the difficulties of managing the Euphrasian Basilica complex. This thesis is based on a interdisciplinary approach, combining economic, cultural, and management perspectives, and the theoretical framework analyzes the complex dynamics between cultural economy, sustainable tourism development and WHS. The cultural economy, or "economy of uniqueness," provides a theoretical and practical framework for understanding and promoting special interest tourism, encouraging sustainable development of destinations through the valorization of cultural and natural resources, and creating unique tourist experiences, especially in WHS destinations. A prerequisite for testing the theoretical framework and conducting the research was the analysis of existing studies dedicated to this issue, as well as elaborating and defining the phenomena of culture and tourism in the city of Poreč. For the empirical research, a combination of qualitative and quantitative methods was used: comparative analysis of management models between the Euphrasian Basilica complex and the early Christian monuments in Ravenna, semi-structured interviews with experts, and a survey with the local community regarding their views on the current management model of the Euphrasian Basilica complex. The results of the research highlight the key challenges and development perspectives for sustainable management of the Euphrasian Basilica complex, primarily the urgent need for establishing a management body, implementing a management plan, and fostering collaboration among all key stakeholders in the local community. Additionally, the research findings emphasize that the local community is currently in a transitional phase from irritation to antagonism towards the current tourism development of the city. By successfully addressing management challenges, the Euphrasian Basilica complex, along with the city's entire cultural heritage, can become a driver of sustainable special interest tourism development and cultural economy promotion in Poreč. Preserving cultural heritage, creating economic opportunities for the local population, and promoting authentic tourist experiences are key elements that can ensure the long-term prosperity of the destination. |
